Dat klengt Adverb dacks féiert an Alldagsgespréicher oft zu laangen Diskussiounen. Mir wollten dowéinst erausfannen, wéi eis Schnëssen-Kommunitéit seet, an hunn dofir dat betraffent Wuert an e franséische Saz agebett – Ta soeur est géniale, elle raconte souvent les meilleures blagues! – an deem eis d’Iwwersetzung vum ‘souvent’ interesséiert. Soen eis Participante*ën also méi oft dacks oder méi dacks oft?
Den LOD kennt béid Varianten, genee wéi och déi eeler Dictionnairen, an deenen dack, dax, dack(e)s, oft ze fannen ass. Interessanterweis nennt den LWB d’Variant oft als gebräichlech an der Stad, déi um Land als “affektiert angesehen” gëtt. Oft ass domat keen Import aus der däitscher Tëlee, wéi ee vläicht kéint mengen, mee ass am Land als Parallelform scho laang am Gebrauch, ë.a. scho beim Michel Lentz (“Wat d’Heemecht ass, dat froen s’oft”). Mir wollte lo also erausfannen, wéi déi haiteg Verdeelung ass. Fir d’éischt lount et sech allerdéngs, op déi héichinteressant Sproochgeschicht vun dack(s) anzegoen. Fir d’éischt muss ee wëssen, dass eist dacks vum Adjektiv dt. dick ofgeleet ass (vgl. singen > sangen) a schonn an alhoudäitscher Zäit konnt d’Wuert nieft der geleefeger Bedeitung – dass eeben eppes oder een ‘déck’ ass – och eng zäitlech Bedeitung hunn, wéi mer se haut och kennen. Am Laf vun der Sproochgeschicht hu sech d’Wierder weider opgespléckt an eis déck an dack(s) sinn entstanen; lauschtert dozou och déi flott Emissioun vum Sproochmates.
An eiser Enquête konnte mer fir dëst Phenomen am Ganzen 1202 Sätz auswäerten, déi d’Participante*ën ageschwat hunn. Wärend 775 Varianten op dacks/dack oder oft falen, sinn et 327 Fäll an deenen de “souvent” mat meeschtens (169), ëmmer (209) oder soss engem Wuert (49) iwwersat goufen. Kuckt ee genee op déi zwou ursprénglech gesichte Begrëffer, weist sech eng kloer Tendenz, datt oft zu 78,5 % (608 Opnamen) an dack(s) just mat 21,5 % (167 Opnamen) optrëtt.
Sou weist sech a folgendem Diagramm ausserdeem, datt oft souguer méi heefeg genannt gouf wéi sämtlech aner Varianten zesummegeholl.
Betruecht een d’Verdeelung nom Alter vun de Spriecher*innen, da fält op, datt déi méi jonk Leit éischter d’Tendenz hunn, oft ze benotzen. Déi jéngst Spriecher*innen huelen den dacks bal guer net méi. Dass et sech ëm eng Verännerung handelt, déi scho ganz laang am Gaangen ass, erkennt een dodrun, dass schonn an der eelster Altersklass den dacks just nach mat 30 % virkënnt.
