Dréckt Dir d’Daumen oder dréckt Dir d’Dommen? Am Kader vun der Datenerhiewung mat der Schnëssen-App wollte mir vun de Participante.ën wëssen, wéi si den éischten, stäerksten a kierzte vun de fënnef Fanger nennen. An de 487 Opnamen, déi mir bei deem Item ausgewäert hunn, huet sech eng Variant besonnesch duerchgesat.
Am heefegste gouf mat 60% (295) d’Variant Daum genannt, op déi zweet Plaz kënnt mat 38% (187) Domm. Mat e puer Nennunge sinn dann och nach Daumen, Dëmmchen, Deimerling dobäi, déi am Kéisdiagramm ënner „aner“ klasséiert sinn.
Kuckt een sech d’Verdeelung nom Alter vun de Spriecher.innen un, ergëtt sech e ganz schéint Bild: Aus dem Diagramm geet ervir, dass d’Variant Daum virun allem bei de jéngste Particiante.ë liicht ofhëlt. Wat d’Spriecher.inne méi al ginn, wat d’Variant Domm manner gebraucht gëtt. Geheit een e Bléck op d’Altersgruppe 35 bis 44 a 45 bis 54, stellt ee fest, dass d’Verdeelung vun de Varianten an dësem Zäitraum stabil bleift.
Ob de Gebrauch vun enger Variant geschlechtsspezifesch ass, kucke mer eis als nächst un. Wéi dem Diagramm ze enthuelen ass, ass d’Verdeelung tëschent Fraen a Männer zimmlech konstant. A béide Fäll läit d’Prioritéit bei der Variant Daum, woubäi d’Männer eng liicht Tendenz zum Domm opweisen, am Géigesaz zu de Fraen.
D’Kaart stellt da schliisslech de Gebrauch vun de béiden Haaptvarianten no Dialektgebitt duer. Déi regional Verdeelung weist eis, dass d’Variant Daum am ganze Guttland dominéiert. Am Norde vum Land huet den Domm ganz kloer d’Iwwerhand. Si kënnt awer, wann och méi seelen, och am an der Mëtt an am Süde vu Lëtzebuerg vir. Am Oste vum Grand-Duché allerdéngs ass den Domm esou gutt wéi net present. Hei gesäit ee ganz kloer, dass Tendenz beim Daum läit.
Et handelt sech hei deemno ëm eng regional Variatioun, déi allerdéngs och e liichte Wandelprozess an der Apparent-time-Analys erkenne léist. Opfälleg ass dobäi, dass déi nërdlech Variant am Allgemenge liicht u Buedem gewënnt, och wann den Daum, am Bezuch op den Alter, nach iwwerall d’Haaptvariant duerstellt.
(vum Katrin Thill)