Spidol oder Klinick? Eng Auswäertung als symbolesche Merci un all d’Klinicken a d’Spideeler.

Natierlech kënne mir Sproochwëssenschaftler.innen eis net wéi aner Disziplinnen de Moment direkt am Kader vun der sanitärer Kris engagéieren. Wat mer awer maache kënnen, ass de Sproochgebrauch resp. d’Discoursen an dëser Zäit analyséieren oder eis mat bestëmmte Wierder beschäftegen, déi an Zäite wéi dëse méi dacks gebraucht ginn, a mat der Presentatioun vun eise Resultater och de Leit eng kleng Freed maachen.

Aus dësem Grond an och symbolesch dofir, datt mir all de Leit aus dem Gesondheetssecteur fir hiert Engagement e grousse Merci soe wëllen, hu mer eis fir haut d’Wuert Klinick, dat mer am Kader vun der 2. Ronn an der Schnëssen-App ofgefrot hunn, erausgesicht. 

Wann dir u Klinick denkt, kënnt Iech bestëmmt och séier eng aner Variant an de Kapp, déi ee benotze kann, fir entweeder op d’Institutioun oder d’Gebai ze verweisen: Spidol. Dat sinn dann och déi zwou Varianten, déi mir am Kader vun der Auswäertung vun insgesamt 424 Opname fonnt hunn. D’Aufgab huet dora bestanen, eis matzedeelen, op wat dëst Schëld hiweist:

Wann ee sech déi allgemeng Verdeelung ukuckt, gesäit een, datt virun allem déi zwou schonn ugeschwate Variante an d’App erageschwat goufen. Klinick kënnt dobäi op 44,8% a Spidol op 31,0%. Dann hunn och nach 3,2% vun de Participante.ën déi zwou Variante genannt. Déi aner 21,9% hu sech fir eng aner Bezeechnung entscheet. Dorënner Rout Kräiz, Croix Rouge, Apdikt, Éischt Hëllef an Dokter. Alles an allem kann een deemno festhalen, datt et zwou Variante gëtt, déi vun hirer Verdeelung hir zimmlech no beienee leien. Rechent een déi aner Nennungen eraus, kënnt Klinick op 59,1% a Spidol op 40,1%. An dësem Fall hu mer deemno net wéi sou oft eng Haaptvariant an eng oder méi Niewevarianten, mee eeben zwou Varianten, déi bal gläichop leien.

Geheit een e Bléck op d’Verdeelung nom Alter, erkennt een – ofgesi vun engem klengen Ausräisser an der Alterskategorie vun de 55-64 Järegen – e liichte Réckgang vun de Klinick-Nennungen zu Gonschte vum Spidol. Dat weist op Sproochwandel hin, mee wéi ëmmer misst een hei nach weider Analyse maachen, fir datt een dëst mat Sécherheet soe kann. 

Kuckt ee sech nämlech d’Umierkungen am Luxemburger Wörterbuch un, stellt ee fest, datt et zwar en Artikel zu Spidol (ënnert Spëdol) gëtt, Klinick och als Variant genannt ass, een awer keen eegenen Artikel fir Klinick fënnt. Dat léisst de Verdacht opkommen, datt Spidol déi méi al Variant ass. Vu datt an deenen eelere Wiederbicher (Wörterbuch der Luxemburger Umgangssprache a Wörterbuch der Luxemburger Mundart) béid Begrëffer net virkommen, léisst sech dat awer net bestätegen.

Interessant ass och, datt sech dës Variatioun och am Däitschen opdeet: Klinik vs. Spital, woubäi mer hei och nach d’Variant Krankenhaus fannen. Mat enger klenger Recherche op Google Ngram kann ee sech d’Frequenze vun dëse Wierder vun 1800 bis haut a geschriwwenen Texter op Däitsch, déi am Internet verfügbar sinn, uweise loossen. Heiraus gëtt kloer, dass déi dräi Begrëffer (Klinik, Spital a Krankenhaus) schonn zimmlech laang mateneen a Konkurrenz stinn. Tëscht 1800 an 1840 komme se och quasi d’selwecht dacks vir, wat sech dann awer dono ännert. Vun 1840 u gëtt Klinik ëmmer méi frequent, woubäi Spital a Krankenhaus op dem selwechten niddregen Niveau bleiwen. Ab 1900 dann hëlt Klinik allerdéngs erëm lues a lues of a Krankenhaus ab 1960 zou. Spital dogéint bleift weider op sengem niddregfrequenten Niveau. Haut hu mer d’Situatioun, datt Krankenhaus am dackste virkënnt, Klinik e bësse manner oft a Spital a seelensten.

Eng änlech Entwécklung ass natierlech och fir d’Lëtzebuergescht denkbar. Et kéint deemno sinn, datt Klinick an der Vergaangenheet a senger Frequenz par rapport zu Spidol am Sproochgebrauch zougeholl huet an elo awer erëm zréckgeet. Dat awer am Lëtzebuergeschen net wéi am Däitschen zu Gonschte vun enger drëtte Variant geschitt, mee zu Gonschte vu Spidol. Dës Hypothees muss een awer, wéi gesot, duerch weider Analysen op d’Prouf stellen.

Bleift gesond!

Är Schnëssen-Ekipp.